"Ve Sen Elbette Yüce Bir Ahlâk Üzeresin."(68/4)
Hz. Aişe'ye atfedilen "Siz hiç Kur'an okumaz mısınız, Onun ahlakı Kur'an'dı" sözününün, Kur'ancıların dilinde retoriğe dönüşmesi ve Resulullah'ın vahiy öncesi de sahip olduğu ahlakın göz önünde bulundurulmaması akıllara șu soruyu getiriyor;
Eğer öyleyse nüzul sürecinde ikinci sırada olan Kalem suresindeki "Ve sen elbette yüce bir ahlâk üzeresin."(68/4) ayetindeki ahlak hangi Kur'an'ın ahlakı? Nüzul süreci yeni başlamış ve henüz kayda değer bir ahlak yasası olușturmaya yetecek kadar ayet inmiş değildir.
Resulullah'ın ve inananların ahlakî değişiklik için ölçü/kriter alacakları ayetler ortada yokken, Kalem Sûresi'nin 4. ayeti Resulullah'ın daha henüz vahiyle muhattap olmadan önce de güzel ve yüce bir ahlaka sahip olduğunu göstermektedir.
Vahiy sürecinin sonlarına doğru Kur'an'ın ahlaka dair ilke ve öğretileri şekillenip netleșirken, bu durum daha iyi anlaşılır hale gelmiştir.
Nisâ Sûresi 34. ayetin nüzul sebebini doğru kabul edersek eğer, Resulullah, kendisini döven kocasına kadının kısas uygulamasını uygun görmüş ama vahiy, "erricalu kavvamune alennisa"(4/34) diyerek, daha farklı bir yol ortaya koymuştur.
Yine, Bedir savaşında Hz. Ömer'den gelen esirlerin öldürülmesi fikrini kabul etmeyip, Hz. Ebubekr'in fikrine meylederek esirleri fidye karşılığı salıvermesi, vahiy ile "Hiçbir Nebi'ye, ayağını yere sağlam basmadikça esir alması yakışmaz... eğer önceden verilmiş bir söz olmasaydı aldığınız (esirlere) karşılık size büyük bir azap dokunurdu!" (8/67,68) şeklinde uyarılıyor.
Her iki örnekte de Resulullah'ın merhameti belirgin olarak fark ediliyor ve bu cidden üstün bir ahlak örneğidir, ama ne yazık ki toplulukları merhamet değil adalet düzene sokar. Tam da bu sebeple, Kur'ân'ın hükümleri tüm topluma hitap eden adalet eksenli, sağlam bir temel işlevi görür. Adaletin sınırları net, keskin ve belirgindir. Toplum adalet temeli üzerine bina edildikten sonra merhamet ve erdemden söz etmek mümkündür ama önce adalet...
Bu yüzden Resulullahın ahlakı, adalet temelli genel yasaların bir üst basamağı olarak nitelendirilebilecek vahiy ile taltif edilmiş erdem ve merhamet karakterli üstün ve elit bir ahlak modelidir.
Murat Tanrıkulu
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder